Yas Yaşanan Kaybın Kabullenme Sürecidir.
Önemli bir kayıp yaşayan kişi,hayatını yeniden organize edip kurmadan önce daha düne kadar hayatında çok önemli yer tutan ama şimdi kaybolan kişiyle vedalaşmak, hayatın ağırlığı karşısında yeniden soluklanmak ve kimi zaman çok zor olan gerçekleri sindirmek için yas tutmaya ihtiyaç duyar.Kaybın acısı insanın her yanını sarar,insanın içini artık hayat hiç bir zaman eskisi gibi olmayacak hissi kaplar.Yas içimizden bir parça kopması hissinin iyileştirilme sürecidir.Yaşamamıza devam etmemizi,yine başkalarını sevebilmemizi ve kaybımızı kabullenebilmemizi sağlar.
Kaybın doğası genellikle kişinin tecrübe ettiği yasın niteliğini belirler.Örneğin çok yaşlı yada uzun zamandır hastalık çeken sevilen birinin ölümünü kurtuluş olarak gören biri,çocuğunu aniden kaybeden birinin hissettiği endişe ve kederi aynı şekilde hissetmeyebilir.Doğal ölümlerle yaşanan yas ile travmatik ölümlerde yaşanan yas farklıdır.Travmatik ölümlerde yaşanan yas çok daha uzun süreli ve yoğun olur.
Yas Süreci Hangi Aşamalardan Geçerek Gelişir?
İnkar ve şok-Başlangıçta sevdiğiniz birinin ölümünü kabul etmek zordur,ölümün gerçekliğini inkar edebiliriz.
Pazarlık-Kayıp gerçeğinden kaçınma amacıyla yapılan bu son girişimde kişi Tanrıyla pazarlık etme girişiminde bulunur.Bu aşamada temel düşünce Evet başıma gelenleri kabul edeceğim ama bazı şartlarım olacak
Kızgınlık-Sizi geride bırakıp gittiği,yaşamdayken yaptığı yada yapmadığı şeyler için ölen kişiye kızgınlık duyulabilir.
Suçluluk-Bir yakınınızı kaybettiğinizde onunla yaptığınız yada yapmadığınız şeylerden ötürü pişmanlık ve suçluluk hissedebilirsiniz.
Adalet Arama-Ölümün adaletsizliğine karşı çıkar ve yaşadığınız kaybın bir şeyin bedeli olup olmadığını sorgular,anlayamayınca isyan edebilirsiniz.
Depresyon-Başlangıçta büyük bir kayıp yada boşluk hissi yaşayabilirsiniz.Ruh halinde düzensizlikler yalnızlık duygusu ve sosyal çevreden uzaklaşma bunu izleyebilir.
Yalnızlık-Kaybınız nedeniyle sosyal yaşamınızda oluşan değişiklikler kendinizi yalnız ve korku içinde hissetmenize neden olabilir.
Kabullenme-Kaybı kabullenme ondan mutluluk duymak değildir.Kaybedileni unutmak yada önemsememek de değildir.Tam tersine durumun gerçek olduğunu kabul ederek,onunla başa çıkmaya çalışırsınız.
Umut-Zamanla hatırlamanın daha az acı verdiği bir noktaya gelecek,geleceğe ve daha güzel günlere umutla bakmaya başlayacaksınız.
Yas sürecini yalnız yaşamayın
Yalnızlık,kızgınlık ve üzüntü gibi duyguları arkadaşlarınızla,çevrenizle,ailenizle dürüstçe paylaşın
Umudunuzu koruyun
Eğer dinsel inançlarınız sizin için önemliyse bir din insanıyla inançlarınız ve duygularınızla ilgili konuşun.
Kaybınızla ilgili yaşantılarınızı paylaşabileceğiniz bir destek grubuna katılın.
Kendinize iyi bakın ve düzenli beslenin.
Kendinize sabırlı davranın,iyileşmek zaman alır,bazı günler iyi bazı günler ise kötü olacaktır.
Eğer depresyon belirtileri çok yoğun devam ediyor,kabullenme sürecini atlatamıyorsanız uzman birinden destek alın.
Nöroloji Uzmanı Mehmet Yavuz
Önemli bir kayıp yaşayan kişi,hayatını yeniden organize edip kurmadan önce daha düne kadar hayatında çok önemli yer tutan ama şimdi kaybolan kişiyle vedalaşmak, hayatın ağırlığı karşısında yeniden soluklanmak ve kimi zaman çok zor olan gerçekleri sindirmek için yas tutmaya ihtiyaç duyar.Kaybın acısı insanın her yanını sarar,insanın içini artık hayat hiç bir zaman eskisi gibi olmayacak hissi kaplar.Yas içimizden bir parça kopması hissinin iyileştirilme sürecidir.Yaşamamıza devam etmemizi,yine başkalarını sevebilmemizi ve kaybımızı kabullenebilmemizi sağlar.
Kaybın doğası genellikle kişinin tecrübe ettiği yasın niteliğini belirler.Örneğin çok yaşlı yada uzun zamandır hastalık çeken sevilen birinin ölümünü kurtuluş olarak gören biri,çocuğunu aniden kaybeden birinin hissettiği endişe ve kederi aynı şekilde hissetmeyebilir.Doğal ölümlerle yaşanan yas ile travmatik ölümlerde yaşanan yas farklıdır.Travmatik ölümlerde yaşanan yas çok daha uzun süreli ve yoğun olur.
Yas Süreci Hangi Aşamalardan Geçerek Gelişir?
İnkar ve şok-Başlangıçta sevdiğiniz birinin ölümünü kabul etmek zordur,ölümün gerçekliğini inkar edebiliriz.
Pazarlık-Kayıp gerçeğinden kaçınma amacıyla yapılan bu son girişimde kişi Tanrıyla pazarlık etme girişiminde bulunur.Bu aşamada temel düşünce Evet başıma gelenleri kabul edeceğim ama bazı şartlarım olacak
Kızgınlık-Sizi geride bırakıp gittiği,yaşamdayken yaptığı yada yapmadığı şeyler için ölen kişiye kızgınlık duyulabilir.
Suçluluk-Bir yakınınızı kaybettiğinizde onunla yaptığınız yada yapmadığınız şeylerden ötürü pişmanlık ve suçluluk hissedebilirsiniz.
Adalet Arama-Ölümün adaletsizliğine karşı çıkar ve yaşadığınız kaybın bir şeyin bedeli olup olmadığını sorgular,anlayamayınca isyan edebilirsiniz.
Depresyon-Başlangıçta büyük bir kayıp yada boşluk hissi yaşayabilirsiniz.Ruh halinde düzensizlikler yalnızlık duygusu ve sosyal çevreden uzaklaşma bunu izleyebilir.
Yalnızlık-Kaybınız nedeniyle sosyal yaşamınızda oluşan değişiklikler kendinizi yalnız ve korku içinde hissetmenize neden olabilir.
Kabullenme-Kaybı kabullenme ondan mutluluk duymak değildir.Kaybedileni unutmak yada önemsememek de değildir.Tam tersine durumun gerçek olduğunu kabul ederek,onunla başa çıkmaya çalışırsınız.
Umut-Zamanla hatırlamanın daha az acı verdiği bir noktaya gelecek,geleceğe ve daha güzel günlere umutla bakmaya başlayacaksınız.
Yas sürecini yalnız yaşamayın
Yalnızlık,kızgınlık ve üzüntü gibi duyguları arkadaşlarınızla,çevrenizle,ailenizle dürüstçe paylaşın
Umudunuzu koruyun
Eğer dinsel inançlarınız sizin için önemliyse bir din insanıyla inançlarınız ve duygularınızla ilgili konuşun.
Kaybınızla ilgili yaşantılarınızı paylaşabileceğiniz bir destek grubuna katılın.
Kendinize iyi bakın ve düzenli beslenin.
Kendinize sabırlı davranın,iyileşmek zaman alır,bazı günler iyi bazı günler ise kötü olacaktır.
Eğer depresyon belirtileri çok yoğun devam ediyor,kabullenme sürecini atlatamıyorsanız uzman birinden destek alın.
Nöroloji Uzmanı Mehmet Yavuz
Kabullenmek hazmetmenin bir önceki adımıdır o zaman ki her kabulleniş bir hazmetme olmaz diyorsun yine de..
