Z
z.sav
Kullanıcı
Söz Büyüğün Sus Küçüğün
Anne soruyor "Çocugum 10 yasinda ama çok çekingen, insanlarin arasina girmekte zorluk çekiyor, kendini ifade edemiyor. Bunun sebebi nedir, düzelmesi için ne yapmaliyim?"
Çocugun ruhsal gelisiminde üç ana unsur çok önemlidir. Sevgi, disiplin ve ilgi. Disiplinin yanlis kullanilmasi çocugun gelecegini yanlis sekillendirecektir.
Disiplin kelimesi sert sözler, otorite, egitim çavusunun emirler yagdirmasi, sindirilmis kitleleri çagristiriyor. Çocuklarla ilgili düsünüldügünde bile bir sogukluk ifade ediyor.
Disiplin saglikli sinirlar koymaktir, kalp kirmak degildir. Düzeltmek ve iyilestirmekle yargilamak ve cezalandirmak birbiri ile karistirmamamiz gerekmektedir.
Disiplin çocuga hayatin kurallarini ögretmektir, onun kisiligini ezmek degildir.
Disiplin çocugu saglikli ve dengeli yetiskinlige hazirlamaktir.
Disiplin çocugun dogru ile yanlisi ayirma, kendini kontrol edebilme, özdisiplin sahibi olabilmesi, insan iliskilerinde sinir koyabilme, iyi ve yardimsever olabilmek gibi temel duygularimizi güçlendirmektir.
Basini duvarlara vuran
Anne-Baba olmamak.
Eger çok kati olursaniz çocugunuzun kalbini kirarsiniz, saldirgan veya çekingen kisilik ortaya çikar. Eger çok sefkatli olursaniz, çocugunuz ana kuzusu olur. Eger çocugu kontrolsüz birakirsaniz size ve topluma yabancilasir.
Çocugunuzda davranis sorunlari olusmamasi için dogru kisilik ölçülerinin öncelikle Anne-Baba tarafindan bilinmesi gerekir. Elinde model olmayan büyükler küçüklere iyi örnek olamayacaklardir.
Daima orta yolu aramak
Ifrat: Kati, tutucu, titiz, kuralci, yargilayici, suçlayici olmak. Tefrit: Göz yumucu, asiri hosgörülü, her istedigini yapici, verici olmak. Orta yol: Sertlik ve yumusaklik arasinda denge. Tipki sabun gibi; fazla sikilirsa kayar gider, fazla serbest birakilirsa yine kayar gider. Tatli bir disiplinle orta yolu bulabilmek beceri ister.
1. Otoriter Anne-Baba: Herseye hayir demeye egilimli, hükmetmeyi seven, esnekligi olmayan, emir verici, çocuk yerine karar verici elestiriye kapali tutum.
2. Liberal Anne-Baba: Çocugun yanlis davranislarina göz yuman, kararlari tamamen çocuga birakan, ceza vermeyen, kabullenici, herseye evet deme egilimli, elestiriyi ciddiye almayan tutum.
3. Demokrat Anne-Baba: Çocugu ile herseyi tartisabilen, ikna ve inandirma yöntemi kullanan, gerekirse fikir degistirebilen, elestriye açik yönlendirici, karar alirken çocugun da düsüncelerini alan, dogru yerde evet dogru yerde hayir diyen tutum.
Otoriter Anne-Babalarin çocuklari nasil olur?
Eger sevgi, disiplin, ilgi beraber fazla ise çocuk çekingen, fikrini ifade edemeyen, kendine güveni az, içe dönük, vesveseli, karamsar, konusma becerisi gelismemis, özgür düsünemeyen insiyatif kullanamayan, bagimsiz davranamayan bir kisilik olur. Toplumumuzda itaat kültürünün varligi, herseyi devlete, büyüklere havale etme egilimi; "Hikmet-i hükûmetten sual olmaz, söz büyügün sus küçügün" anlayisi tembellik ve havalecilik egilimi bu aile tutumlarinin sonucudur. Sevgi az, disiplin çoksa çocuk antisosyal kavgaci, suça ve yalana egilimli kisilik gelistirecektir.
Liberal Anne-Babalarin çocuklari, düsüncesizce hareket eden (impulsif), saldirgan, pervasiz, bencil, sadece kendini düsünür, acima duygusu az, narsist (kendini özel ve önemli gören), huzursuz, içki-uyusturucuya egilimli bireyler ortaya çikar. Sevgi, ilgi, disiplin üç unsurda az kullanilmistir.
Demokrat aile ortaminda ilgi yogundur fakat bu ilgi mantiksiz isteklere taviz seklinde olmaz. Yetisen çocuklarda kendine güvenen, farkli fikir üretebilen, elestiriye açik, girisken, atak, dogru ve yanlisi ayirt edebilen bireyler ortaya çikar. Sevgi, ilgi, disiplin üçü de dengeli ve ölçülü verilmistir.
Rahmet ve Adalet
Bu iki sifat bütün dinlerde özellikle Kuran-i Kerim'de ilahi deger olarak sik olarak vurgulanmaktadir. Bunun çocuk ruh sagligindaki yansimasi sevgi ve disiplindir. Rahmet Yüce Rabbimizin bize olan sevgisi, merhametidir; adalet adil yasalara itaat etmemiz için bize israridir.
Görünüste bu iki deger birbirine zit gözükmektedir ama uygun ölçülerde degerlendigi bir atmosfer insani en mutlu edecek atmosferdir.
Ayni sekilde çocugu en mutlu edecek atmosferde sevgi ve disiplinin uygun ölçüde dengelendigi atmosferdir.
Sevgi atmosferi; sicak ve kucaklayici bir sevgi, iyi davranislara sevgi ile destek olmak, hatalara makul ölçüde göz yumma, sabir ve tahammüllü olma, mizah duygusunu gelistirme, hosgörülü, bagislayici olma, deger verme, zaman ayirma ve ilgilenme demektir.
Mutluluk atmosferinde adalet yani disiplinin yeri çocugun olumsuz isteklerini kontrol altina almasini ona ögretmek, ters davranislar için adil cezalar, hayatin zor ve tehlikelerini tanimasini saglamak, iç disiplin, digergâmlik, alçak gönüllülük, iyilikseverlik, çaliskan olmak, baskalarinin hakkina saygi, dürüst ve adil olmak gibi özellikleri kazanmasini saglamaktir.
Görüldügü gibi çocugun içe kapanik çekingen olmamasi için bizim iyi anne ve baba olmamiz gerekmektedir. Zararin neresinden dönülürse kârdir anlayisi ile sevgi, disiplin ve ilgi ile çocugumuza özgüven kazandirabiliriz. Dozunu kaçirdigimiz disiplini ona insiyatif vererek, firsatlar taniyarak olumlu sekle çevirebiliriz.
Prof.Dr.Nevzat TARHAN
Anne soruyor "Çocugum 10 yasinda ama çok çekingen, insanlarin arasina girmekte zorluk çekiyor, kendini ifade edemiyor. Bunun sebebi nedir, düzelmesi için ne yapmaliyim?"
Çocugun ruhsal gelisiminde üç ana unsur çok önemlidir. Sevgi, disiplin ve ilgi. Disiplinin yanlis kullanilmasi çocugun gelecegini yanlis sekillendirecektir.
Disiplin kelimesi sert sözler, otorite, egitim çavusunun emirler yagdirmasi, sindirilmis kitleleri çagristiriyor. Çocuklarla ilgili düsünüldügünde bile bir sogukluk ifade ediyor.
Disiplin saglikli sinirlar koymaktir, kalp kirmak degildir. Düzeltmek ve iyilestirmekle yargilamak ve cezalandirmak birbiri ile karistirmamamiz gerekmektedir.
Disiplin çocuga hayatin kurallarini ögretmektir, onun kisiligini ezmek degildir.
Disiplin çocugu saglikli ve dengeli yetiskinlige hazirlamaktir.
Disiplin çocugun dogru ile yanlisi ayirma, kendini kontrol edebilme, özdisiplin sahibi olabilmesi, insan iliskilerinde sinir koyabilme, iyi ve yardimsever olabilmek gibi temel duygularimizi güçlendirmektir.
Basini duvarlara vuran
Anne-Baba olmamak.
Eger çok kati olursaniz çocugunuzun kalbini kirarsiniz, saldirgan veya çekingen kisilik ortaya çikar. Eger çok sefkatli olursaniz, çocugunuz ana kuzusu olur. Eger çocugu kontrolsüz birakirsaniz size ve topluma yabancilasir.
Çocugunuzda davranis sorunlari olusmamasi için dogru kisilik ölçülerinin öncelikle Anne-Baba tarafindan bilinmesi gerekir. Elinde model olmayan büyükler küçüklere iyi örnek olamayacaklardir.
Daima orta yolu aramak
Ifrat: Kati, tutucu, titiz, kuralci, yargilayici, suçlayici olmak. Tefrit: Göz yumucu, asiri hosgörülü, her istedigini yapici, verici olmak. Orta yol: Sertlik ve yumusaklik arasinda denge. Tipki sabun gibi; fazla sikilirsa kayar gider, fazla serbest birakilirsa yine kayar gider. Tatli bir disiplinle orta yolu bulabilmek beceri ister.
1. Otoriter Anne-Baba: Herseye hayir demeye egilimli, hükmetmeyi seven, esnekligi olmayan, emir verici, çocuk yerine karar verici elestiriye kapali tutum.
2. Liberal Anne-Baba: Çocugun yanlis davranislarina göz yuman, kararlari tamamen çocuga birakan, ceza vermeyen, kabullenici, herseye evet deme egilimli, elestiriyi ciddiye almayan tutum.
3. Demokrat Anne-Baba: Çocugu ile herseyi tartisabilen, ikna ve inandirma yöntemi kullanan, gerekirse fikir degistirebilen, elestriye açik yönlendirici, karar alirken çocugun da düsüncelerini alan, dogru yerde evet dogru yerde hayir diyen tutum.
Otoriter Anne-Babalarin çocuklari nasil olur?
Eger sevgi, disiplin, ilgi beraber fazla ise çocuk çekingen, fikrini ifade edemeyen, kendine güveni az, içe dönük, vesveseli, karamsar, konusma becerisi gelismemis, özgür düsünemeyen insiyatif kullanamayan, bagimsiz davranamayan bir kisilik olur. Toplumumuzda itaat kültürünün varligi, herseyi devlete, büyüklere havale etme egilimi; "Hikmet-i hükûmetten sual olmaz, söz büyügün sus küçügün" anlayisi tembellik ve havalecilik egilimi bu aile tutumlarinin sonucudur. Sevgi az, disiplin çoksa çocuk antisosyal kavgaci, suça ve yalana egilimli kisilik gelistirecektir.
Liberal Anne-Babalarin çocuklari, düsüncesizce hareket eden (impulsif), saldirgan, pervasiz, bencil, sadece kendini düsünür, acima duygusu az, narsist (kendini özel ve önemli gören), huzursuz, içki-uyusturucuya egilimli bireyler ortaya çikar. Sevgi, ilgi, disiplin üç unsurda az kullanilmistir.
Demokrat aile ortaminda ilgi yogundur fakat bu ilgi mantiksiz isteklere taviz seklinde olmaz. Yetisen çocuklarda kendine güvenen, farkli fikir üretebilen, elestiriye açik, girisken, atak, dogru ve yanlisi ayirt edebilen bireyler ortaya çikar. Sevgi, ilgi, disiplin üçü de dengeli ve ölçülü verilmistir.
Rahmet ve Adalet
Bu iki sifat bütün dinlerde özellikle Kuran-i Kerim'de ilahi deger olarak sik olarak vurgulanmaktadir. Bunun çocuk ruh sagligindaki yansimasi sevgi ve disiplindir. Rahmet Yüce Rabbimizin bize olan sevgisi, merhametidir; adalet adil yasalara itaat etmemiz için bize israridir.
Görünüste bu iki deger birbirine zit gözükmektedir ama uygun ölçülerde degerlendigi bir atmosfer insani en mutlu edecek atmosferdir.
Ayni sekilde çocugu en mutlu edecek atmosferde sevgi ve disiplinin uygun ölçüde dengelendigi atmosferdir.
Sevgi atmosferi; sicak ve kucaklayici bir sevgi, iyi davranislara sevgi ile destek olmak, hatalara makul ölçüde göz yumma, sabir ve tahammüllü olma, mizah duygusunu gelistirme, hosgörülü, bagislayici olma, deger verme, zaman ayirma ve ilgilenme demektir.
Mutluluk atmosferinde adalet yani disiplinin yeri çocugun olumsuz isteklerini kontrol altina almasini ona ögretmek, ters davranislar için adil cezalar, hayatin zor ve tehlikelerini tanimasini saglamak, iç disiplin, digergâmlik, alçak gönüllülük, iyilikseverlik, çaliskan olmak, baskalarinin hakkina saygi, dürüst ve adil olmak gibi özellikleri kazanmasini saglamaktir.
Görüldügü gibi çocugun içe kapanik çekingen olmamasi için bizim iyi anne ve baba olmamiz gerekmektedir. Zararin neresinden dönülürse kârdir anlayisi ile sevgi, disiplin ve ilgi ile çocugumuza özgüven kazandirabiliriz. Dozunu kaçirdigimiz disiplini ona insiyatif vererek, firsatlar taniyarak olumlu sekle çevirebiliriz.
Prof.Dr.Nevzat TARHAN
