1908 Londra Olimpiyatları’nda, sırıkla yüksek atlama dalında 1.lik kürsüsüne çıkan ABD’li atlet Alfred Carlton Gilbert’in boynunda bu sefer stetoskop yerine altın madalya asılıdır!.. Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde son sınıf öğrencisi olan Gilbert’in gönlünde yalnızca atletizm değil, illüzyon ateşi de yanmaktadır. Sihirbazlık çocukluk aşkıdır Gilbert’in; okul ve atletizm masraflarını sihirbazlık yaparak karşılamaktadır.
Bir yıl sonra doktor diplomasını alan Gilbert, New York’ta alır soluğu… Yol boyunca, trenin penceresinden gördüğü işçilerin taşıdığı raylar, vinçler, iş araçları üreteceği “Erector Set” adlı oyuncağın ilham kaynağı olmuştur. Gilbert, düş çıtasını doktorluk ya da mühendislik okuluna koyan çocuklar için küçük metal direkler, vidalar, makaralar, dişliler kimya laboratuarı, mikroskop, teleskop gibi oyuncaklar hayal etmektedir... Yani, her biri, çocukların çıtayı devirmeden düşlerinin üstünden atlamalarını sağlayan sırıklar olan oyuncaklar üretecektir!..
1913 yılına gelindiğinde, hayalleri gerçekleşmiştir Gilbert’in… Ne var ki, Birinci Dünya Savaşı kapıya dayandığında tüm neşesi kaçacaktır! Ulusal Savunma Konseyi’nin aldığı kararda ülkedeki tüm fabrikaların silah üretmesi istenilmektedir. Bu yaptırım oyuncak fabrikalarını da kapsamaktadır. Alfred Carlton Gilbert, ABD Oyuncak Üreticileri Derneği’nin başkanı olarak Ulusal Savunma Konseyi’nin toplantısına doğru, giderek artan süratli adımlarla koşar… Çıta, bu sefer yüksek, hem de çok yüksektedir… Elinde tuttuğu da sırık değil, içi oyuncak dolu koca bir sandıktır!..
Gilbert, üstü oyuncak dolu bir masanın etrafında toplanan konsey üyelerine şu konuşmayı yapar:”Beyler, ülkemizde oyuncak üretimini durduramazsınız. İleride büyük pişmanlık duyacağınız bir çılgınlık yapıyorsunuz. Çocuklarımızın zihinsel ve ruhsal gelişimlerinde en büyük etken oyuncaklardır. Bu oyuncaklarla oynayan çocuklar geleceğin mühendisleri, mimarlarıdır. Beyler, beni lütfen anlamaya çalışın!..”
Savaş gibi insanlığın en karanlık döneminde bile oyunun, oyuncağın değerini bilen, savunan gerçek bir aydındır, Alfred Carlton Gilbert… Oyuncağı çocuğu oyalayan, ayak altında dolaşmamasını sağlayan bir araç olarak görenler ya da, oyuncağı çocukluk dönemine ait sananlar, yani, özgürlükleri elinden alınmış birer çocuk olan “büyük”ler Gilbert’i anlayamazlar… Bırakın anlamayı, onu tanımaktan bile rahatsız olurlar. Çünkü, Gilbert gibi özgürlüklerini teslim etmemiş aydınlar, onların karanlık yanlarını aydınlatmaktadır! Savunma Konseyi, Gilbert’i haklı bulur ve yasayı iptal ederler. Konsey üyeleri toplantıdan çıkarlarken, hepsinin de elinde oyuncak vardır. Gilbert başarmış, bir sırık gibi kullandığı oyuncaklarla hayatının en yüksek çıtasını devirmeden aşmıştır.
Sunay AKIN
Bir yıl sonra doktor diplomasını alan Gilbert, New York’ta alır soluğu… Yol boyunca, trenin penceresinden gördüğü işçilerin taşıdığı raylar, vinçler, iş araçları üreteceği “Erector Set” adlı oyuncağın ilham kaynağı olmuştur. Gilbert, düş çıtasını doktorluk ya da mühendislik okuluna koyan çocuklar için küçük metal direkler, vidalar, makaralar, dişliler kimya laboratuarı, mikroskop, teleskop gibi oyuncaklar hayal etmektedir... Yani, her biri, çocukların çıtayı devirmeden düşlerinin üstünden atlamalarını sağlayan sırıklar olan oyuncaklar üretecektir!..
1913 yılına gelindiğinde, hayalleri gerçekleşmiştir Gilbert’in… Ne var ki, Birinci Dünya Savaşı kapıya dayandığında tüm neşesi kaçacaktır! Ulusal Savunma Konseyi’nin aldığı kararda ülkedeki tüm fabrikaların silah üretmesi istenilmektedir. Bu yaptırım oyuncak fabrikalarını da kapsamaktadır. Alfred Carlton Gilbert, ABD Oyuncak Üreticileri Derneği’nin başkanı olarak Ulusal Savunma Konseyi’nin toplantısına doğru, giderek artan süratli adımlarla koşar… Çıta, bu sefer yüksek, hem de çok yüksektedir… Elinde tuttuğu da sırık değil, içi oyuncak dolu koca bir sandıktır!..
Gilbert, üstü oyuncak dolu bir masanın etrafında toplanan konsey üyelerine şu konuşmayı yapar:”Beyler, ülkemizde oyuncak üretimini durduramazsınız. İleride büyük pişmanlık duyacağınız bir çılgınlık yapıyorsunuz. Çocuklarımızın zihinsel ve ruhsal gelişimlerinde en büyük etken oyuncaklardır. Bu oyuncaklarla oynayan çocuklar geleceğin mühendisleri, mimarlarıdır. Beyler, beni lütfen anlamaya çalışın!..”
Savaş gibi insanlığın en karanlık döneminde bile oyunun, oyuncağın değerini bilen, savunan gerçek bir aydındır, Alfred Carlton Gilbert… Oyuncağı çocuğu oyalayan, ayak altında dolaşmamasını sağlayan bir araç olarak görenler ya da, oyuncağı çocukluk dönemine ait sananlar, yani, özgürlükleri elinden alınmış birer çocuk olan “büyük”ler Gilbert’i anlayamazlar… Bırakın anlamayı, onu tanımaktan bile rahatsız olurlar. Çünkü, Gilbert gibi özgürlüklerini teslim etmemiş aydınlar, onların karanlık yanlarını aydınlatmaktadır! Savunma Konseyi, Gilbert’i haklı bulur ve yasayı iptal ederler. Konsey üyeleri toplantıdan çıkarlarken, hepsinin de elinde oyuncak vardır. Gilbert başarmış, bir sırık gibi kullandığı oyuncaklarla hayatının en yüksek çıtasını devirmeden aşmıştır.
Sunay AKIN
