D
derman86
Kullanıcı
> Keith Chen, Yale Üniversitesinde ekonomi bölümünde
> > > görev yapan bir
> > > profesör.
> > > Keith Chen'in araştırması, maymunlara, para
> > > kullanmayı öğretmek ve bunun
> > > sayesinde topladığı bilgileri, bizlerin yani
> > > insanların, para ile olan
> > > ilişkisini karsılaştırıp, çeşitli sonuçlar
> > > çıkarmak.
> > > Araştırma, Yale Üniversitesinin maymun laboratuarında
> > > başlıyor. Bu
> > > laboratuarda 7 adet capuchin maymunları, bir ana ve
> > > birçok küçük deney
> > > kafeslerinde, para kullanmayı öğreniyorlar. Para
> olarak,
> > > gümüş renkli, somun
> > > kullanılıyor. Süreç gayet basit. Ana kafesten bir
> > > maymun alınıp, deney
> > > kafesine koyuluyor. Bu maymuna para adını verdikleri
> > > somun veriliyor. Maymun
> > > öncellikle bu somunu kokluyor, ağzına götürüyor.
> > >
> > >
> > > Bu aşamada bir tepsi içinde çeşitli yiyecekler
> > > getiriliyor: elma, üzüm ve
> > > jell-o. Amaç, bu 7 maymunun her birinin sevdiği
> yiyecek
> > > türünü bulmak ve bu
> > > yiyeceği elde etmek için parayı kullanmalarını
> > > sağlamak. Deney kafesindeki
> > > maymun elmayı seçiyor. Araştırmacılar, maymuna elmayı
> > > vermeden önce, elinden
> > > parayı alıp, maymuna yiyeceği veriyorlar.
> > >
> > >
> > > Bu süreç haftalarca sürüyor ve maymunlar birkaç hafta
> > > sonra, ellerindeki
> > > somunun yani paranın gücünü anlamaya başlıyorlar.
> > >
> > > Maymunlar paranın kullanımını; araştırmacılar, en
> > > çok tercih edilen
> > > yiyeceği öğrendikten sonra, yeni bir süreç başlıyor:
> > > fiyatlandırma.
> > >
> > >
> > > Bu yeni süreçteki amaç, maymunların, biz insanlar gibi
> > > rasyonel kararlar
> > > verip vermediğini bulabilmek. Böylece araştırmacılar,
> > > birçok maymunun
> > > tercihi olan jell-o'nun fiyatını iki somun, elmanın
> > > fiyatını yarım somun ve
> > > üzümün fiyatını ise bir somun yapıyorlar. Buldukları
> > > sonuç ise gerçekten
> > > ilginç. Maymunlar, deney sırasında, biz insanlar gibi
> > > para harcama konusunda
> > > çoğu zaman rasyonel davranıyorlar. Parasını, en çok
> > > yiyecek alabileceği
> > > şekilde harcamaya başlıyorlar. Maymunlar, 1 somun
> verip,
> > > 2 dilim elma
> > > almayı, fiyatı 2 somun olan bir adet jell-o'ya tercih
> > > etmeye başlıyor.
> > >
> > >
> > > Buraya kadar her şey güzel!
> > >
> > >
> > > Günlerden bir gün, yine ana kafesten, deney kafesine
> > > alınan maymun, deney
> > > kafesindeki bir tepsi içinde bulunan 12 somunu görüp,
> > > aniden çılgına
> > > dönüyor. Paraların bulunduğu tepsiyi kapıp, ana kafese
> > > fırlatıyor ve
> > > kendisini de ana kafese atıyor. Ana kafesteki bütün
> > > maymunlar bir anda
> > > gökten para yağdığını görüp, yere düşen paraları
> > > kapışmaya başlıyorlar.
> > >
> > >
> > > Levitt, bunu yazısında maymun tarihinde
> gerçeklesen ilk
> > > "banka soygunu"
> > > (maymunun tepsiyi çalması) ve "hapishane
> > > kaçışı" (maymunun deney kafesinden,
> > > ana kafese kaçışı) olarak tanımlıyor.
> > >
> > >
> > > Bütün bu kaos içinde araştırmacılar, ana kafesteki
> > > maymunlardan parayı geri
> > > almaya çalışıyor. Olay biraz yatıştığı bir anda
> > > Keith Chen, hiç görmemeyi
> > > tercih ettiğini söylediği bir olaya şahit oluyor:
> Erkek
> > > maymunlardan biri,
> > > dişi maymunlardan birine yaklaşıp, ona elinde bulunan
> > > somunlardan birini
> > > veriyor ve bunun karşılığında dişi maymun, erkek
> > > maymunun seks teklifini
> > > kabul ediyor!
> > >
> > >
> > > Işin ilginç yanı bu iki maymunun "işi"
> > > bittikten sonra, dişi maymun
> > > "kazandığı" parayı araştırmacıya getirip,
> > > bununla üzüm almaya çalışıyor.
> > > Chen, bu olayı maymun tarihindeki ilk " fuhuş"
> > > olarak tanımlıyor.
> > >
> > >
> > > Üniversitenin araştırma etik bölümü, maymunlar
> > > üzerinde yapılan para
> > > araştırmasının, maymunların yaşam koşulunu,
> > > değerlerini ve gündelik
> > > yaşamlarını tamamen değiştirdiği ve zedelediği
> > > gerekçesiyle, araştırmayı
> > > iptal edip, maymunlara para verilmesini yasaklıyor.
> > > görev yapan bir
> > > profesör.
> > > Keith Chen'in araştırması, maymunlara, para
> > > kullanmayı öğretmek ve bunun
> > > sayesinde topladığı bilgileri, bizlerin yani
> > > insanların, para ile olan
> > > ilişkisini karsılaştırıp, çeşitli sonuçlar
> > > çıkarmak.
> > > Araştırma, Yale Üniversitesinin maymun laboratuarında
> > > başlıyor. Bu
> > > laboratuarda 7 adet capuchin maymunları, bir ana ve
> > > birçok küçük deney
> > > kafeslerinde, para kullanmayı öğreniyorlar. Para
> olarak,
> > > gümüş renkli, somun
> > > kullanılıyor. Süreç gayet basit. Ana kafesten bir
> > > maymun alınıp, deney
> > > kafesine koyuluyor. Bu maymuna para adını verdikleri
> > > somun veriliyor. Maymun
> > > öncellikle bu somunu kokluyor, ağzına götürüyor.
> > >
> > >
> > > Bu aşamada bir tepsi içinde çeşitli yiyecekler
> > > getiriliyor: elma, üzüm ve
> > > jell-o. Amaç, bu 7 maymunun her birinin sevdiği
> yiyecek
> > > türünü bulmak ve bu
> > > yiyeceği elde etmek için parayı kullanmalarını
> > > sağlamak. Deney kafesindeki
> > > maymun elmayı seçiyor. Araştırmacılar, maymuna elmayı
> > > vermeden önce, elinden
> > > parayı alıp, maymuna yiyeceği veriyorlar.
> > >
> > >
> > > Bu süreç haftalarca sürüyor ve maymunlar birkaç hafta
> > > sonra, ellerindeki
> > > somunun yani paranın gücünü anlamaya başlıyorlar.
> > >
> > > Maymunlar paranın kullanımını; araştırmacılar, en
> > > çok tercih edilen
> > > yiyeceği öğrendikten sonra, yeni bir süreç başlıyor:
> > > fiyatlandırma.
> > >
> > >
> > > Bu yeni süreçteki amaç, maymunların, biz insanlar gibi
> > > rasyonel kararlar
> > > verip vermediğini bulabilmek. Böylece araştırmacılar,
> > > birçok maymunun
> > > tercihi olan jell-o'nun fiyatını iki somun, elmanın
> > > fiyatını yarım somun ve
> > > üzümün fiyatını ise bir somun yapıyorlar. Buldukları
> > > sonuç ise gerçekten
> > > ilginç. Maymunlar, deney sırasında, biz insanlar gibi
> > > para harcama konusunda
> > > çoğu zaman rasyonel davranıyorlar. Parasını, en çok
> > > yiyecek alabileceği
> > > şekilde harcamaya başlıyorlar. Maymunlar, 1 somun
> verip,
> > > 2 dilim elma
> > > almayı, fiyatı 2 somun olan bir adet jell-o'ya tercih
> > > etmeye başlıyor.
> > >
> > >
> > > Buraya kadar her şey güzel!
> > >
> > >
> > > Günlerden bir gün, yine ana kafesten, deney kafesine
> > > alınan maymun, deney
> > > kafesindeki bir tepsi içinde bulunan 12 somunu görüp,
> > > aniden çılgına
> > > dönüyor. Paraların bulunduğu tepsiyi kapıp, ana kafese
> > > fırlatıyor ve
> > > kendisini de ana kafese atıyor. Ana kafesteki bütün
> > > maymunlar bir anda
> > > gökten para yağdığını görüp, yere düşen paraları
> > > kapışmaya başlıyorlar.
> > >
> > >
> > > Levitt, bunu yazısında maymun tarihinde
> gerçeklesen ilk
> > > "banka soygunu"
> > > (maymunun tepsiyi çalması) ve "hapishane
> > > kaçışı" (maymunun deney kafesinden,
> > > ana kafese kaçışı) olarak tanımlıyor.
> > >
> > >
> > > Bütün bu kaos içinde araştırmacılar, ana kafesteki
> > > maymunlardan parayı geri
> > > almaya çalışıyor. Olay biraz yatıştığı bir anda
> > > Keith Chen, hiç görmemeyi
> > > tercih ettiğini söylediği bir olaya şahit oluyor:
> Erkek
> > > maymunlardan biri,
> > > dişi maymunlardan birine yaklaşıp, ona elinde bulunan
> > > somunlardan birini
> > > veriyor ve bunun karşılığında dişi maymun, erkek
> > > maymunun seks teklifini
> > > kabul ediyor!
> > >
> > >
> > > Işin ilginç yanı bu iki maymunun "işi"
> > > bittikten sonra, dişi maymun
> > > "kazandığı" parayı araştırmacıya getirip,
> > > bununla üzüm almaya çalışıyor.
> > > Chen, bu olayı maymun tarihindeki ilk " fuhuş"
> > > olarak tanımlıyor.
> > >
> > >
> > > Üniversitenin araştırma etik bölümü, maymunlar
> > > üzerinde yapılan para
> > > araştırmasının, maymunların yaşam koşulunu,
> > > değerlerini ve gündelik
> > > yaşamlarını tamamen değiştirdiği ve zedelediği
> > > gerekçesiyle, araştırmayı
> > > iptal edip, maymunlara para verilmesini yasaklıyor.
