Codex
Özgür Şahin
Site Kurucusu
"Önemli kararları boş mideyle almayın!" Okurlarının, The Economist’te görmeye alışkın oldukları türden bir başlık değil. Ciddi ekonomi dergisi, daha ziyade midesiyle değil cüzdanıyla ilgilenenlere hitap etmesiyle biliniyor. Ancak cüzdana giden yolun doğru kararlardan, doğru kararların da mideden geçtiği ortaya çıktı.
The Economist geçen hafta önemli bir bilimsel çalışmayı haber yaptı. Araştırmanın sonucu özetle şöyle: Önemli bir karar alırken, bireyin içgüdüsüyle mi yoksa aklıyla mı hareket edeceğini, kanındaki şeker oranı belirliyor olabilir.
Florida Devlet Üniversitesi’nden iki araştırmacı, derginin (İngiliz mizah anlayışıyla) "en yaygın laboratuvar hayvanı" dediği "cebi delik karnı aç üniversite öğrencileri" üzerinde bir araştırma yürüttü. Önce öğrencilere bir video seyrettirdiler. Her 10 saniyede bir ekranda bir kelime beliriyordu. Öğrencilerin yarısı videoyu, ekranda beliren kelimeleri yok farz ederek seyretmeye çabalıyordu. Diğer öğrencilerin işi daha kolaydı, onlar serbestçe çalışıyorlardı. Sonra gençlere içecek verildi. Her grubun yarısı doğal şekerli gazoz, diğer yarısı da sentetik şekerli (tatlandırıcılı) gazoz içti. Şekerin kana karışması için 15 dakika bekledikten sonra, öğrencilerden ertesi sene yaşayacakları odayı seçmeleri istendi. Kampusa yakın odalar küçüktü, büyük odalar çok uzaktı, bazı odalar ise hem küçüktü hem uzaktı. Yani tuzaktı.
Zorlayıcı testi yapan ve şeker almayan öğrencilerin üçte ikisi en kötü tercihi yaptı, uzak ama yine de küçük olan odaları seçti. Yani akıllı bir karar vermedi, ’içgüdüyle’ hareket etti. Diğerleri ’akılla’ karar verdiler ve tuzağa düşmediler.
Sonuç: İçgüdünün kandakı şeker oranıyla bir bağlantısı yok. Oysa düşünüp verilen kararın var.
Ekonomi dergisi bu tespiti izah etmek için bir olasılık ortaya atıyor: Belki de torunları olduğumuz memeli türü "kanlarındaki glikoz oranı ne olursa olsun, kaçmak ya da dövüşmek seçimini süratle yapabiliyordu."
The Economist’in bu makaleden çıkardığı ikinci sonuç: "Elinin altında iki kare çikolata bulundurmak iyidir."
Pek bilimsel görünmese, hatta biraz reklam koksa da, birincisinden daha tatlı bir açıklama.
Bizi ilgilendiren sonucu özetleyelim: Önemli kararları aç karnına, kan şekeriniz düşükken almayın.
